CO-REGULATIE ~ Is het veilig om een verbinding aan te gaan?

 

Mensen zijn sociale wezens, zo zijn we nu eenmaal door ons brein en zenuwstelsel ‘bedraad’. Er is een biologische behoefte om afgestemd te zijn op de ander, vanuit daar kunnen we ons namelijk veilig en verbonden voelen. Zo zijn we continu (onbewust) aan het scannen bij de ander naar signalen van veiligheid en gevaar.

 

Neem het volgende voorbeeld:

Een baby'tje is onbedaarlijk aan het huilen, niets wat de moeder doet lijkt te helpen.

Ze loopt verwoed heen en weer te wiegen met het kindje, dat steeds harder huilt.

Ondertussen is `t kind helemaal overstuur en de moeder is behoorlijk gestrest.

Dan komt de buurvrouw binnen lopen, die overziet de situatie en zegt:

"Geef mij dat kind maar eens even". En prompt valt het kindje uitgeput in haar armen in slaap. 

Dit is een heel duidelijk voorbeeld waarbij de stress van de moeder overslaat op het kind en ze

samen de situatie in stand houden. Ze zijn beiden besmet door de stress, dit is co-regulatie.

Pas als er een ander binnenkomt en ingrijpt, een persoon die niet bevangen is door de spanning

van het moment, lukt het ze om de situatie te doorbreken. 

​

 

Wanneer je zenuwstelsel ontregeld is kan het enorm helpen om met iemand af te spreken die zichzelf

weet te verankeren in een ontspannen rustige staat. Soms heb je nu eenmaal verbinding met een ander

nodig om weer in verbinding te komen met jezelf.

 

Zenuwstelsels die zich steeds meer op elkaar af weten te stemmen en zichzelf beter weten te verankeren in veiligheid. Dit is iets wat ik ook altijd heel mooi zie gebeuren tijdens de retraites, workshops of 1 op 1 sessies.

  

 

NEUROCEPTIE ~ de ‘scanner’ van ons systeem

 

Het onbewuste proces waarin ons zenuwstelsel continu de omgeving, ons lichaam en de connectie met anderen ‘scant’ op signalen van veiligheid of gevaar noemen we neuroceptie.

 

Ons zenuwstelsel activeert zichzelf op basis van deze signalen zodat je goed kunt omgaan met de situatie of energie van dat moment.  We hebben bijvoorbeeld meerdere (poly) verdedigingssystemen die we hanteren wanneer we stress ervaren. Denk hierbij aan vechten, vluchten of bevriezen. Op welke manier ons zenuwstelsel de signalen hanteert, gebeurt onbewust en is per persoon anders. Dit heeft alles te maken met eerdere ervaringen en gebeurtenissen.

 

Ons lichaam onthoudt alles. Een bepaalde geur, geluid, voorwerp of zelfs gezichtsuitdrukking van iemand kan zomaar een trigger zijn voor het zenuwstelsel om de ‘alarmbellen’ te laten rinkelen. Soms kan het lichaam reageren zonder dat jij de trigger überhaupt hebt opgemerkt. Er worden vervolgens allerlei stresshormonen aangemaakt waardoor jij moeite hebt met ontspannen en je je afvraagt waarom je je nou zo voelt? Dit is neuroceptie: het lichaam ervaart eerst, het denken komt later.

 

Wanneer er bijvoorbeeld sprake is geweest van trauma of chronische stress, kan het zo zijn dat ons verdedigingssysteem niet meer juist afgesteld is. Hierdoor gaan er continu alarmbellen af in ons zenuwstelsel, terwijl de situatie gewoon veilig is.

 

Bijvoorbeeld, de één ervaart een drukke ruimte vol met mensen als plezierig en leuk, terwijl dit bij de ander juist heel benauwende, beklemmende of gevoelens van paniek oproept. Een verstoorde afstelling van ons zenuwstelsel kan een oorzaak zijn.

 

 

HIËRARCHIE ~ Het autonome zenuwstelsel

 

De Polyvagaal Theorie gaat ervan uit dat in de evolutie meerdere, afzonderlijke delen van het autonome zenuwstelsel ontstaan zijn, die de respons op stress regelen. Deze zijn:

 

Parasympatisch Ventraal ~ Systeem van veiligheid en verbondenheid

• Gezondheid, groei, herstel

• Sociale betrokkenheid

• Creativiteit & ontspanning

• Evolutionair gezien is dit systeem de meeste recente toevoeging

• Bevindt zich voornamelijk boven het diafragma/middenrif 

 

Sympatisch ~ Systeem van mobilisatie

• Actie

• Vechten/Vluchten

• Onrust, stress, angst, boosheid 

• Hartstlag/hartkloppingen, kaakklemmen,
  oppervlakkige ademhaling

• Spanning in nek & schouders

• Niet stil kunnen zitten

• Moeite hebben te ontspannen

• Bevindt zich in het midden van de ruggenmerg

 

Parasympatisch Dorsaal ~ Systeem van immobilisatie  

• Bevriezen, verdwijnen, dissociëren

• Het gevoel van afwezig zijn, niets meer lukt

• Hulpeloos en radeloos

• Isoleren van de buitenwereld

• Lage hartslag, spijsverteringproblematiek, lage lichaamstemperatuur

• Bevindt zich voornamelijk onder het diafragma

​

​

Onze reactie op een bedreigende situatie gebeurt in deze volgorde: veilig > vechten/vluchten > bevriezen. De hiërarchie in het overlevingsmechanisme zorgt voor deze volgorde.

 

Wanneer een dreigende situatie zich voordoet zal het overlevingssysteem dus eerst scannen: 'Ben ik veilig genoeg?’ Wanneer dit niet zo ervaren wordt, daal je af op de ladder naar mobilisatie: ‘Kan ik mezelf uit deze situatie vechten of vluchten?’ Wanneer je systeem het gevoel heeft dat het zijn weg niet uit de situatie kan vechten of vluchten, zal het nog verder op de ladder afdalen naar de staat van bevriezen/immobilisatie.  Dit alles kan soms binnen een fractie van een seconde gebeuren.

 

Wanneer we gaan werken met het zenuwstelsel is dit niet om ervoor te zorgen dat je altijd in de veilige ventraal vagale toestand blijft. We hebben namelijk alle 3 de systemen nodig om te kunnen functioneren in het dagelijks leven. Wanneer het echter vervelend wordt is wanneer we het gevoel hebben ‘vast’ te zitten in 1 van de overlevingsstaten. Hierdoor kun je veel stress en spanning ervaren in je dagelijks leven. In mijn werk leer ik jou hoe je op flexibele wijze omhoog en omlaag beweegt op de hiërarchische ladder zonder vast te komen zitten.